Sluit menu
Sluit menu
Beelden zeggen soms meer dan woorden.
De kerk gebruikte kunst vroeger, toen de meeste gelovigen in de kerk nog niet konden lezen, als ‘boeken der leken’: de boodschap van de bijbel werd verteld via schilderijen en beelden. De verering van beelden van Jezus, heiligen en martelaren was lange tijd een aanvaardbaar onderdeel van de geloofsbelevenis.
Strijd om de beelden
Met de Reformatie werd de beeldenstrijd ingezet. Want mocht God wel aanbeden en vereerd worden via beelden? Het 2e gebod zegt immers: Gij zult u geen gesneden beeld, noch enige gelijkenis maken, van hetgeen boven in den hemel is, noch van hetgeen onder op de aarde is, noch van hetgeen in de wateren onder de aarde is.
De Beeldenstorm deed zich overal voor waar het protestantisme opkwam. In Wittenberg, Zürich, Kopenhagen, Münster, Genève, Augsburg, Schotland en tenslotte in 1566 in Frankrijk en de Nederlanden. De vernielzuchtige calvinisten hadden het gemunt op de interieurs van kerken en kloosters. Bijbelse thema’s worden op een nieuwe manier verbeeld en kunstenaars als Bosboom schilderen de schoonheid van protestantse kerken, ontdaan van alle katholieke overdaad.
Naar de kerk, of thuisblijven?
Het kerkbezoek neemt af, de secularisatie neemt toe. Op sommige plekken in ons land na. Op de Veluwe, in vissersdorpen als Urk, Staphorst en Marken en op de Zeeuwse eilanden is het zondags een komen en gaan van kerkvolk. Maar ook in Amsterdam en Den Haag, waar migrantenkerken als paddenstoelen uit de grond komen. Gaat de één wekelijks ’ter kerke’, een ander kiest enkel voor feestelijke diensten rond Kerst en Pasen.
Geloofsarchitectuur
Wat blijft zijn de gebouwen. Herinneringen aan levendige geloofsgemeenschappen, maar ook ijkpunten aan de horizon, herkenningspunten in het straatbeeld. Voor schilders door de eeuwen heen een dankbaar onderwerp in het stadsgezicht-genre.
Met Mondriaan naar de kerk
Een kleine aquarel van Piet Mondriaan is na 1,5 jaar onderzoek erkend als authentiek werk van zijn hand. De voorstelling: een kerkgaand gezin in Achterhoekse klederdracht. Het werkje is vanaf 20 april te zien in Villa Mondriaan in Winterswijk. Mondriaan moet geïnspireerd zijn geweest door het werk van Jan Braet von Überfeldt die vaak volk in klederdracht schilderde. Mondriaan kreeg omstreeks 1889 lessen bij Braet von Überfeldt in Doetinchem.
