Christiaan Boltanski kunstwerk • schilderij • voorheen te koop Les Bougies (Schaduwen uit de les van de duisternis)

Christian Boltanski, beeldend kunstenaar, fotograaf, beeldhouwer en filmmaker, behoort tot de belangrijkste Franse hedendaagse kunstenaars. Hij was autodidact. Zijn leven en werk werd voor een belangrijk deel bepaald door de Shoah, waar zijn Oekraïns-Joodse vader aan had weten te ontkomen. Al op dertienjarige leeftijd, in 1958, begon hij te schilderen: zijn jeugd, familie, herinneringen en gebeurtenissen uit het leven van mensen. In 1968 vernietigde hij dit werk weer. Hij begint zich te richten op film, foto's en het creëren van installaties met verschillende materialen en media, met licht als essentieel concept, waarmee hij het verleden wil reconstrueren. Daarnaast bevat zijn oeuvre ook een aantal ‘schaduwspelen’ of ‘ombres’. Hierin maakt hij met kleine figuren schaduwspelen die kinderherinneringen doen herleven. Boltanski woonde en werkte in Malakoff. Christian Boltanski 1944 - 2021 Christian Boltanski zou je de kunstenaar van de schaduw kunnen noemen. In veel van zijn installaties heerst een voor museumzalen ongebruikelijke duisternis. Zo werpen nietige, uit metaal gesneden poppetjes in het flikkerende licht van kaarsen onrustige schaduwen op de muur of worden vervaagde, in zwarte lijstjes gevatte portretfoto’s slechts door kleine bureaulampjes verlicht. Zijn werk ontbeert bovendien nagenoeg kleur. Zwart-wit foto’s, gedragen kledingstukken en grauwe of verroeste koekblikken figureren veelvuldig in zijn installaties en roepen een stemming op die weinig vrolijk maakt. Ook in overdrachtelijke zin houdt Boltanski zich met de schaduwwereld bezig. Zijn werk staat in het teken van de dood, en in samenhang daarmee van herinneren en gedenken. Het is verleidelijk om Boltanski’s preoccupatie met de dood te verklaren uit zijn joodse wortels. Boltanski benadrukt echter voortdurend dat zijn werk niet met de holocaust in het bijzonder te maken heeft. Zijn werk reflecteert de dood in vele gedaanten: de gewelddadige dood en de ‘gewone’ dood; en ook de kindertijd die voor iedere volwassene een onherroepelijk afgesloten leven is. Foto’s hebben bovendien in principe al betrekking op de dood. Ze tonen een moment uit het verleden dat voorgoed voorbij is. Les Concessions, uit 1996, toont de dood expliciet en in zijn meest gruwelijke vorm. Het werkbestaat uit tientallen zwarte doeken die op verschillende hoogtes aan de muren hangen. Een ventilator aan het plafond brengt de doeken licht in beweging, waardoor zichtbaar wordt dat ze iets verborgen houden. Wie met de hand de doeken oplicht, ziet sterk vergrote, gruwelijke foto’s van dode en verminkte lichamen. Boltanski heeft deze beelden uit het Spaanse blad El Caso gehaald, een tijdschrift dat zich verlustigt aan geweldsdelicten. Sommige bezoekers zullen vol afschuw hun blik willen afwenden. Maar Boltanski wil bewust niet vrijblijvend zijn en met zijn kunst een directe emotie oproepen. En zoals vaker in zijn werk maakt hij de kijker, door deze tot een handeling uit te lokken, als het ware medeplichtig, waardoor de schok van de beelden sterker ervaren wordt. Boltanski’s directheid is echter niet eendimensionaal maar gelaagd. Zo zie je in Les Concessions eerst zwarte rechthoekige doeken, die het ordeningsprincipe van de abstracte Minimal Art in herinnering roepen. De doeken hebben bovendien ook een praktische waarde omdat hierdoor iedere bezoeker zelf kan bepalen in hoeverre hij de confrontatie met de aanstootgevende beelden aan wil gaan. Zwart is uiteraard de kleur van de rouw, maar nog meer lijkt het zwart van Les Concessions de kleur van het vergeten zijn. Door de doeken op te tillen worden de anonieme doden als het ware uit het zwarte gat van de vergetelheid gehaald waarna ze weer met mededogen toegedekt worden. Het is maar een kleine troost voor het lijden dat zij moesten ondergaan. Christian Boltanski overleed op 76-jarige leeftijd op 14 juli 2021 in zijn woonplaats Parijs. Museum de Pont In een interview werd Boltanski eens de volgende vraag gesteld: 'Je hebt eerder gezegd dat je wilt dat je werk als een kaars is die op elk moment kan worden gedoofd. Druk je hierop om ver te mikken met je schaduwfoto's? ' 'Ik sluit veel aan op de' schaduwen '. Aanvankelijk doet het denken aan de doden, men heeft het over het rijk der schaduwen. Het geeft echter ook een directe verbinding met fotografie; in het Grieks betekent dit schrijven met licht. Een schaduw is dus een primaire foto. Schaduw is ook bedrieglijk; zoals we zeggen, 'men verbergt de prijs onder de schaduw'. De schaduw is een truc, net als de kleine papieren figuur, die verschijnt als een grote leeuw; [...] schaduwen interesseren me op deze manier, omdat ze theater zijn, in artistieke zin. Ik wilde een soort doodsdans maken met de schaduwen. De kleine figuren die ik heb gemaakt zijn vaak skeletten, maar schattige, kleine skeletten; het is ook een doodsdans voor kinderen. Ik hou dan van de kortstondigheid van schaduw; de schaduwen kunnen in een oogwenk verdwijnen. Zodra het licht of de kaarsen vervagen, is er niets meer over. De schaduw is kwetsbaar, het is niet tastbaar '. (Christian Boltanski, in: Interview Doris von Drateln - Christian Boltanski, Parijs december 1990, in: Christian Boltanski, Inventar, tentoonstelling cat. Hamburger Kunsthalle, Hamburg 1991, pp.73-75). _PGP1814 VendueHuis der Notarissen _PGP1823 VendueHuis der Notarissen _PGP1829 VendueHuis der Notarissen _PGP1826 VendueHuis der Notarissen _PGP1829 VendueHuis der Notarissen Christian Boltanski (1944) Les bougies (Shadows from the lesson of darkness) five figurines of oxidized copper on metal brackets, in five parts, each piece circa 34x3x31 cm, overall 35x150x31 cm Executed in 1986, this work is unique. Exhibited: Rotterdam, Galerie Bébert, 1988. Berlin, Martin-Gropius Bau, 'Gegenwart Ewigkeit. Spuren des Transzendenten in der Kunst unserer Zeit, 6 April -24 June 1990. In an interview, Boltanski was asked the following question: 'You have previously said that you wish your work to be like a candle which can be extinguished at any moment. Are you pushing this to aim far with your shadow pictures?' 'I connect a lot to the 'shadows'. Initially it reminds one of the dead, one talks of the realm of shades. It also however lends a direct connection to photography; in Greek this means to write with light. A shadow is therefore a primary photograph. Shadow is also deceptive; as we say, 'one hides the prize under the shadow'. The shadow is a trick, just like the small paper figure, which appears as a great lion; [...] shadows interest me in this way, because they are theatre, in its artistic sense. I wanted to make a kind of dance of death with the shadows. The small figures I made are often skeletons, but cute, small skeletons; it is also a dance of death for children. I then like the ephemerality of shadow; the shadows can disappear in a moment. As soon as the light or candles fade, there is nothing left. The shadow is fragile, it is not tangible'. (Christian Boltanski, in: Interview Doris von Drateln - Christian Boltanski, Paris December 1990, in: Christian Boltanski, Inventar, exhib.cat. Hamburger Kunsthalle, Hamburg 1991, pp.73-75). Voor deze kunstenaar is volgrecht van toepassing.