Sluit menu
Sluit menu
19 september 2006
Een droomvondst. Simonis & Buunk Kunsthandel in Ede heeft onlangs een vermist werk van Piet Mondriaan ontdekt: ‘Grazende kalfjes’ uit 1903.
Het schilderij was evenwel niet onbekend in de handel. Al acht jaar was het te koop, bij een bevriend antiquair Gerrit Venema nota bene, die recentelijk zijn bedrijf ‘Venema Antiques’ ophief en de hele handelsvoorraad op 6 september in Amsterdam liet veilen. Daar bleek niemand interesse te hebben voor het doek, dat tussen de klokken en antieke meubelen hing, want het werd tegen de limiet van 2500 euro (incl. opgeld) verkocht. Jarenlang stond ‘Grazende kalfjes’ te boek als een ‘Frits Mondriaan’, als een werk gemaakt door zijn oom, door een verkeerd gelezen signatuur met een tot ‘F’ vermomde ‘P’. Als zodanig kocht Frank Buunk het doek ook, vanaf enkele foto’s, omdat hij overeenkomst zag met het werk van Piet Mondriaan uit de vroege 20e eeuw. Als zodanig vond hij het een interessant studieobject bij de vergelijking van het oeuvre van Frits en Piet. Toen hij het schilderij onder ogen kreeg, bekroop hem het gevoel – kijkend naar stijl, verf- en lichtbehandeling, compositie en signatuur – dat het hier wellicht om een vroeg werk van Piet Mondriaan ging. ‘Harde feiten’ waren er echter nog niet. Maar de achterkant van het schilderij bleek waardevolle aanvullende informatie te geven. Op het spieraam staat geschreven ‘Mondriaan’, ‘No. 2 Grazende kalfjes’ en ‘Ringdijk 81’. Na onderzoek bleek dat deze notities de sleutel vormen tot toeschrijving van het werk aan Piet Mondriaan. De eerste is onvervalst een signatuur van zijn hand. Met de tweede notitie werd het werk teruggevonden in de catalogue raisonné van het oeuvre van de kunstenaar. Het schilderij komt hier echter niet voor in het overzicht van de getraceerde werken, maar wel staat in de lijst van ‘Unidentified References’, schilderijen waarvan het bestaan alleen bekend is door vermelding in catalogi. Bij het jaar 1903 wordt een schilderij genoemd met de titel ‘Grazende kalfjes’. Dit exposeerde Mondriaan op de tentoonstelling ‘Kunstwerken van Levende Meesters’ in dat jaar, in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Het was één van de twee werken die hij hiervoor inbracht.
Stilistisch is ‘Grazende kalfjes’ ook in dit jaar te plaatsen. De overtuiging dat het hier om onderhavig schilderij gaat wordt versterkt door de derde notitie ‘Ringweg 81’. Op dit adres in Watergraafsmeer woonde Mondriaan samen met twee van zijn drie broers, Carel en Louis, van 6 mei 1903 tot 18 januari 1904. Mondriaan heeft het werk waarschijnlijk geschilderd in de eerste maanden dat hij hier woonde, en het toen op genoemde tentoonstelling, waar het gebruikelijk was om het recentste werk te laten zien, geëxposeerd.
Het schilderij is afgelopen weekend onderzocht door dr. Joop Joosten, mede-auteur van de catalogue raisonné van het werk van Mondriaan, en drs. Hans Janssen, conservator moderne kunst van het Haags Gemeentemuseum, die de authenticiteit van ‘Grazende kalfjes’ onderschrijven.
