Vol van licht, kleur en leven

‘Hendrik Jan Wolter, schilder van licht en kleur’ en ‘Op reis met Hendrik Jan Wolter (1873-1952)’: titels van de publicaties die over deze schilder in respectievelijk 1992 en 2010 zijn verschenen. Kernachtig zijn de schilder en zijn kunst hiermee samengevat.

Hendrik Jan Wolter wordt gerekend tot de vroege Hollandse luministen. Tijdens zijn studietijd aan de Antwerpse academie leerde Wolter het werk van Claude Monet en Alfred Sisley kennen en sloot hij vriendschap met de Belgische luminist Emile Claus en de pointillist Theo van Rysselberghe. In 1899 teruggekeerd in ons land koos hij de uitbeelding van het zonlicht tot hoofdthema van zijn schilderijen. Wolter was een luminist en impressionist pur sang, die ook een vaardig figuurschilder was, maar die het liefst en plein air, in de stad of op het land, zijn schetsen en schilderijen maakte. De directe inwerking van de atmosfeer en het licht, de door het licht beïnvloede toon van de kleuren in stad en natuur wilde hij vastleggen. Daarmee creëerde hij impressies die vaak blij van toon zijn.

Na zijn kunstopleiding richtte hij in Leusden een atelier in. Een paar jaar later trouwde hij en vestigde hij zich met zijn vrouw in het Gooise Laren, waar het buiten schilderen in de omgeving en bij de grote rivieren tot stand kwam. Wolter en zijn echtgenote waren reizigers. In Engeland kwamen ze graag, en ook Frankrijk, Italië en Spanje waren favoriete reisbestemmingen. In 1914 verhuisde hij naar Amsterdam en werkte hij – gedwongen door de oorlog – in Nederland. In deze periode ontstond onder meer de magistrale serie Amstelgezichten, geschilderd vanuit zijn atelier. Na zijn pensionering in 1938 vestigde de kunstenaar zich in Rome, waar ook het hiernaast afgebeelde schilderij is ontstaan. Door de oorlog keerde hij al na enkele jaren terug naar Nederland, en ging weer in Laren wonen, waar het schilderen door ouderdom en depressiviteit langzamerhand afnam.